Wskaźnik bieżącej płynności finansowej

Wskaźnik bieżącej płynności finansowej (ang. current ratio – CR) inaczej nazywany także Wskaźnikiem Płynności Finansowej III stopnia informuje nas o zdolności przedsiębiorstwa do pokrywania swoich zobowiązań bieżących. Dzięki niemu wiemy w jakim stopniu aktywa obrotowe pokrywają zobowiązania bieżące. Literatura podaje optymalne wartości tego wskaźnika w przedziale od 1,2 do 2,0 (od 120% do 200%). Spadek poniżej 1,0 (100%) oznacza krytyczne wartości i problemy ze spłatą zobowiązań bieżących.

Wzór na bieżącą płynność finansową (CR)

$$ \text{CR} = \frac {\text{Aktywa obrotowe}}{\text{Zobowiązania bieżące}} $$

Wynik to stosunek Aktywów obrotowych (bez należności z tytułu dostaw i usług o okresie płatności powyżej roku) do Zobowiązań bieżących (bez zobowiązań z tytułu dostaw i usług o okresie wymagalności powyżej roku). Jest on wyrażany po prostu w postaci liczby, a rzadziej spotykana jest forma procentowa.

Druga postać obliczania wskaźnika na podstawie aktyw i pasyw bieżących określonych w analizie wstępnej ma postać:

$$ \text{Wskaźnik bieżący} = \frac {\text{Aktywa bieżące}}{\text{Pasywa bieżące}} $$

Aktywa bieżące oblicza się według formuły:
aktywa bieżące = aktywa obrotowe + korekty

Gdzie korekty (aktyw bieżących) oznaczają:

• minus: należności krótkoterminowe od jednostek powiązanych z tytułu dostaw i usług o okresie spłaty powyżej 12 miesięcy,
• minus: należności krótkoterminowe od pozostałych jednostek z tytułu dostaw i usług o okresie spłaty powyżej 12 miesięcy,
• plus: wartość firmy (krótkoterminowa),
• plus: aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego (krótkoterminowe),
• plus: wartość firmy jednostek podporządkowanych (krótkoterminowa).

Formuła obliczeniowa pasywów bieżących jest następująca:
pasywa bieżące = zobowiązania krótkoterminowe + korekty

W tym wzorze (na pasywa bieżące) korekty równają się:

• minus: zobowiązania krótkoterminowe wobec jednostek powiązanych z tytułu dostaw i usług o okresie wymagalności powyżej 12 miesięcy,
• minus: zobowiązania krótkoterminowe wobec pozostałych jednostek z tytułu dostaw i usług o okresie wymagalności powyżej 12 miesięcy,
• plus: ujemna wartość firmy (krótkoterminowa),
• plus: inne rozliczenia międzyokresowe (bierne, krótkoterminowe),
• plus: rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego (krótkoterminowe),
• plus: rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne (krótkoterminowe),
• plus: pozostałe rezerwy (krótkoterminowe),
• plus: ujemna wartość firmy jednostek podporządkowanych (krótkoterminowa).

Ten wzór szczegółowo opisany w książce:
Dariusz Wędzki: Analiza Wskaźnikowa Sprawozdania Finansowego Według Polskiego Prawa Bilansowego (Wydanie III Zmienione), Wydawnictwo Nieoczywiste.

Naprawdę taka nazwa wydawnictwa 🙂
http://nieoczywiste.pl/

Aktywa obrotowe

Aktywa obrotowe zawierają majątek, którego przewidywany okres użytkowania jest krótszy niż rok lub który zostanie wykorzystany w jednym cyklu produkcyjnym. Zaliczamy do nich:

• zapasy – najmniej płynny element majątku obrotowego. Zaliczamy do nich materiały (surowce, paliwa, części zamienne itp.), półprodukty i produkty w toku (wykorzystywane w dalszym procesie produkcyjnym), wyroby gotowe (produkty przeznaczone na sprzedaż), towary (artykuły nabyte w celu dalszej odsprzedaży).
• należności krótkoterminowe – całość należności z tytułu dostaw i usług, oraz całość lub część należności z innych tytułów niezaliczonych do aktywów finansowych, które stają się wymagane w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego.
  Przypominam, że w tym wskaźniku nie bierzemy pod uwagę należności z tytułu dostaw i usług o okresie płatności powyżej roku!
• inwestycje krótkoterminowe – aktywa nabyte w celu zysku z wzrostu ich wartości, które zostaną sfinalizowane w przeciągu 12 miesięcy. Dzielimy je na dwie zasadnicze grupy: krótkoterminowe aktywa finansowe (udzielone pożyczki, aktywa w kasie [gotówka i środki w banku, czeki], akcje, udziały, obligacje itp.) i inne inwestycje krótkoterminowe (dzieła sztuki, metale szlachetne, drogocenne kamienie).
• krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe – koszty, które pomniejszą wynik finansowy spółki w przyszłych okresach, a przejściowo muszą być wykazane w aktywach bilansu (aktywowane). Czas, w którym spółka poniesie te koszty również musi być mniejszy niż 12 miesięcy od dnia bilansowego. Zaliczamy do nich opłaty wymagające zapłaty “z góry” jak: czynsze, ubezpieczenia, podatki od nieruchomości, opłaty za wieczyste użytkowanie gruntu, koszty stałych przeglądów maszyn i urządzeń itp.

Cały opis szczegółowy Aktywów obrotowych jest w książce: A. Piloch-Babiarz, A. Sajnóg, Analiza fundamentalna Standing finansowy i Wycena przedsiębiorstwa, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego. Ja skróciłem pod najważniejsze rzeczy.

Zobowiązania bieżące

Za zobowiązania bieżące rozumie się te zobowiązania, które muszą być spłacone w terminie do 12 miesięcy. Są to zobowiązania krótkoterminowe pomniejszone o zobowiązania z tytułu dostaw i usług w okresie powyżej 12 miesięcy, powiększone o rezerwy krótkoterminowe i krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe.

Bieżące zobowiązaniami są:

• obciążenia finansowe, które muszą być stale na bieżąco płacone w niskich odstępach czasowych (np. rachunki (za prąd, wodę itd.), dostawy towarów, podatki, pensję pracowników),
• zobowiązania, których termin płatności (wymagalności) przypada w najbliższym czasie (np. rata kredytu do spłaty w okresie 2 tygodni).

Obliczanie

Policzę na przykładzie spółki energetycznej Tauron (TPE). Do obliczanie bierzemy tylko aktualny kwartał, czyli w naszym wypadku 3 kwartał 2022 roku. W wyjątkowych przypadkach bierze się średnią z czterech ostatnich kwartałów. Przykładowo, gdyby zapasy (głównie surowce) miały olbrzymie różnice cenowe w ciągu roku. Ale to się bardzo rzadko zdarza.

Tak, więc jak napisałem na początku same dane z bieżącego kwartału. Dajemy Aktywa obrotowe do licznika (w niebieskiej ramce) i Zobowiązania krótkoterminowe do mianownika (we fioletowej ramce). Od razu podaję wartości w milionach złotych (skracam zera):

$$ \text{Wskaźnik bieżący} = \frac {\text{8 530}}{\text{11 536}} = 0,7394 $$

Czyli po zaokrągleniu mam wynik 0,74.

Interpretacja

Wskaźnik fundamentalny Bieżącej Płynności Finansowej daje nam ogólny podgląd na płynność finansową przedsiębiorstwa. Informuje nas ile aktywów (bieżących) stosunkowo łatwo zamienić jest na gotówkę by spłacić zobowiązania. Wskaźnik nazywany jest również III stopniem płynności, ponieważ zawiera wszystkie aktywa obrotowe, także te relatywnie trudno zbywalne. Wzrost jego wartości w czasie pokazuje poprawę zdolności przedsiębiorstwa do regulowania bieżących zobowiązań. Najprościej pisząc płynność finansowa mówi nam, czy firma nie zbankrutuje poprzez brak gotówki na opłacenie rachunków. Zatem najlepsze są jak najwyższe wartości tego wskaźnika, ale takie by uniknąć zjawiska nadpłynności (wartości wskaźnika powyżej 2,0).

Nadpłynność oznacza zbyt duże zaangażowanie kapitałów własnych i zobowiązań długoterminowych w finansowanie działalności bieżącej. Powoduje to nieefektywne zarządzanie poprzez zbyt niski udział zobowiązań krótkoterminowych w finansowaniu działalności bieżącej. Jest ona dopuszczalna przed spodziewanymi okresami słabszej koniunktury w ramach tworzenia tak zwanej poduszki finansowej.

Za krytyczną wartość wskaźnika uznaje się wartości 1,0 i niższe. Spadek wskaźnika poniżej tego poziomu sugeruje trudności w wywiązywaniu się ze zobowiązań. Również duży wzrost rentowności zwłaszcza w krótkim czasie mocno wpływa na spadek płynności, ponieważ maksymalizacja zysków odbywa się jej kosztem. Pogorszenie się wypłacalności przedsiębiorstwa skutkuje negatywnymi efektami jak:

• spadek zyskowności,
• trudności w pozyskiwaniu nowych źródeł finansowania,
• wzrost kosztów finansowych w wyniku utraty zaufania wierzycieli,
• trudności w pozyskiwaniu nowych źródeł finansowania,
• konieczność cięcia kosztów (zwolnienia, sprzedaż majątku, blokowanie inwestycji).

Tylko tu uwaga takie wartości (najlepiej lekko niższe poniżej 1,0) mogą wystąpić w firmach, które nie potrzebują dużej płynności, gdyż mają mocne, bieżące źródła finansowania. Przykładem takich firm są branże:

• informatyczna (zwłaszcza mająca większość zysków z modelu subskrypcji),
• energetyczna – zazwyczaj monopol na danym terenie dla swoich usług + rachunki co miesiąc dla klienta,
• telekomunikacyjna (umowy abonamentowe),
• wywózka odpadów,
• więksi detaliści jak duże sieci handlowe, dzięki długoterminowymi, specyficznymi umowami z dostawcami.

Optymalne wartości tego wskaźnika to wartości między 1,2 do 2,0 (inni czasami podają od 1,5 do 2,0). Jeżeli wartość wskaźnika III stopnia płynności znajduje się w tym przedziale wtedy mówimy, że jednostka gospodarcza jest w stanie regulować swoje zobowiązania w terminie, czyli jest płynna finansowo. Daje to następujące korzyści:

• duża wiarygodność przedsiębiorstwa (lepsze ceny dostaw itd.),
• elastyczność w gospodarowaniu finansami,
• możliwość przedterminowej spłaty kredytów.

Porównując wskaźnik bieżącej płynności (III stopnia) ze wskaźnikiem płynności szybkiej (II stopnia) możemy dostrzec problemy nawet jeżeli poziom wskaźnika bieżącej płynności znajduje się na optymalnym poziomie. Dzieje się tak poprzez nadmiar zapasów, które są brane w III stopniu, a w II stopniu już nie.

Wzór na wskaźnik płynności szybkiej (ang. quick ratio – QR):

$$ \text{QR} = \frac {\text{Aktywa obrotowe – Zapasy – STDA}}{\text{Zobowiązania bieżące}} $$

gdzie:
STDA – krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe.

Optymalne wartości wskaźnika płynności szybkiej to przedział: 1,0 do 1,2.
Nie powinien on być niższy od 0,8.

Wskaźnik bieżącej płynności ma szczególne znaczenie w okresach recesji gospodarczych, bessy giełdowej. Tam, gdzie zanika płynność pojawia się realne ryzyko bankructwa i problemy z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa. Jeśli macie jakieś pytania, albo dodatki do tego wskaźnika zachęcam do zostawienia komentarza.
Pozdrawiam!