Wskaźnik fundamentalny stopy zwrotu z kapitału własnego (ROE)

Rentowność Kapitału Własnego (ang. ROE – Return on Equity) to podstawowy wskaźnik grupy wskaźników rentowności. Wyrażany za pomocą procentów (%) ukazuje zdolność przedsiębiorstwa do generowania zysku z kapitału własnego. Przestawia również jaką część kapitału własnego stanowi zysk netto. Długoterminowa średnia tego wskaźnika dla głównego indeksu amerykańskiego S&P 500 wynosi 15%. Jest to już dobra wartość.

Wzór do obliczania ROE

Tylko tutaj ważna uwaga, bo jak widzicie mamy iloraz. Liczba ujemna podzielona przez liczbę ujemną daje liczbę dodatnią! Takie przypomnienie z matematyki 🙂

Zatem jeśli spółka ma stratę i w dodatku ujemny kapitał własny to w ogóle nie powinniśmy liczyć ROE! Zwłaszcza duża strata podzielona przez minusowy kapitał własny spowoduje nam wysoki wskaźnik Stopy Zwrotu z Kapitału Własnego. Wskaźnik pokaże nam bardzo dobre wartości, a w rzeczywistości sytuacja będzie bardzo słaba.

Niektórzy nie podają mnożenia przez 100% we wzorze. To po prostu informacja, że wynik podajemy w procentach.

Wzór na ROE według Modelu Du Ponta:

Model Du Ponta składa się z 3 pozycji. Po skróceniu przychodów ze sprzedaży (ROS), oraz aktywów ogółem i tak otrzymamy zwykły wzór na ROE (Zysk Netto / Kapitał Własny * 100%).

Składniki wzoru:

Zysk Netto

Zysk netto to źródło powiększenia kapitału własnego. Jego wynik negatywny, który powoduje zmniejszenie kapitału własnego nazywamy stratą. Osiągnięcie zysku z prowadzenia działalności gospodarczej jest warunkiem podstawowym w celu rozwoju przedsiębiorstwa. Zysk daje możliwość ulepszanie ale i rozszerzanie dotychczasowej produkcji. Jest także źródłem który finansuje nowe przedsięwzięcia produkcyjnej (M. Sierpińska, T. Jachna, 2004).

Wynik finansowy, a podatek dochodowy

Po rozpatrzeniu zysków i strat w danym podmiocie wynik finansowy przedsiębiorstwa możemy określić jako wynik brutto (zysk brutto). Od zysku brutto podmiot musi zapłacić do budżetu podatek dochodowy. W momencie, gdy zysk brutto zmniejszy się o podatek dochodowy daje nam to ostateczny wynik działalności, który określa się zyskiem netto. Jest on źródłem powiększenia kapitału własnego.

Przychody ze sprzedaży – koszty produkcji i sprzedaży = zysk brutto

Zysk brutto – podatki = zysk netto przedsiębiorstwa

Encyklopedia Zarządzania
https://mfiles.pl/pl/index.php/Zysk_netto

Kapitał Własny

Mianownik w równaniu, czyli Kapitał Własny to temat rzeka. Jest tak złożony, że są na jego temat całe książki i rozdziały w poszczególnych opracowaniach. Gracze giełdowi mają to szczęście i po prostu w sprawozdaniach finansowych jest jedna pozycja o nazwie Kapitał Własny z podaną liczbą, która jest wynikową tego równania:

Kapitał Własny = Kapitał Właścicieli + Kapitał Samofinansowania – Zadłużenie

Kapitał (fundusz) własny dzieli się na następujące pozycje (Szerzej: E. Walińska, Bilans jako fundament…, A. Piloch-Babiarz, A. Sajnóg, Analiza fundamentalna Standing finansowy i Wycena przedsiębiorstwa, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego):

1. Kapitał (fundusz) podstawowy – wniesiony przez wspólników w celu powołania przedsiębiorstwa i pozyskania kapitałów obcych na jego rozwój. Może być on podniesiony w trakcie istnienia przedsiębiorstwa/spółki;
2. Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna) – kwoty zadeklarowane przez właścicieli lecz nie wniesione na poczet kapitału;
3. Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna) – Kodeks Spółek Handlowych ogranicza wykup akcji własnych do kilku przypadków będących odstępstwem od generalnego zakazu odkupu tych akcji przez spółkę-emitenta;
4. Kapitał (fundusz) zapasowy – jest tworzony na pokrycie straty bilansowej;
5. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny – tworzony obligatoryjnie fundusz z wyceny środków trwałych. Jego wartość może ulec zmianie jeśli ta wycena okazała się przewartościowana;
6. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe – dzielmy na obligatoryjne (np. nabycie akcji własnych w celu umorzenia) i nieobligatoryjne (np. przeznaczone przez spółkę na dowolny cel);
7. Zysk (strata) z lat ubiegłych;
8. Zysk (strata) netto;
9. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna) – pozycja nie wypełniana w spółkach kapitałowych. Zaliczki pobrane na wypłatę dywidendy pokazywane są jako należności od akcjonariuszy.

W ramach zobowiązań i rezerw na zobowiązania (środki obce przedsiębiorstwa) wyróżniamy następujące elementy:

1. Rezerwy na zobowiązania – poręczenia, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne,
2. Zobowiązania długoterminowe – to zobowiązania, które muszą być spłacone w terminie dłuższym niż 12 miesięcy od dnia dnia bilansowego;
3. Zobowiązania krótkoterminowe – wszystkie zobowiązania z tytułów dostaw i usług (bez względu na czas);
4. Rozliczenia międzyokresowe – wykazywane w pasywach bilansu.

Przykładowe obliczanie

Zaczniemy obliczać na przykładzie Alior Banku, który opublikował już wyniki za 2 kwartał 2022 roku.

Nas przy liczeniu ROE interesują tylko te dwa wiersze w tabeli. Zysk (strata) netto i Kapitał Własny. Tylko uwaga! Zysk (stratę) netto sumujemy, ponieważ pokazywana jest ona z każdego kwartału pojedynczo. Zaś Kapitał Własny jest zawsze pokazywany ile ma Spółka w danym czasie zabranych środków przez całą swoją działalność. Zatem uśredniamy Kapitał Własny z 4 ostatnich kwartałów! Tak więc dajmy Zysk netto do licznika (góra) i Kapitał Własny do mianownika (dół). Otrzymujemy równanie (wartości w tysiącach złotych):

Po zsumowaniu mamy uproszczone równanie z wynikiem:

I teraz sprawdzam ze Squaber:

I się zgadza wynik, czyli Squaber policzył tak samo na podstawie wartości przypadającej na akcjonariuszy jednostki dominującej. Tylko pamiętajcie ja tutaj policzyłem ROE Kwartalne. Jego wartość zmiana się co kwartał, a nie po każdej sesji ze zmianą kursu. ROE Roczne liczy się jeszcze łatwiej, ponieważ z raportu rocznego bierzemy sumę zysków za cały rok i dzielimy przez kapitał podany na koniec danego roku obrotowego. Tylko nie pomylcie się i nie podstawcie samych zysków z 4 kwartału zamiast całego roku 🙂

Dodam jeszcze powyższe równanie na fajnej stronie Wolfram Alpha: https://www.wolframalpha.com/input?i=+%28150382+%2B+99638+%2B+169170+%2B+216214%29%2F%28%286600662%2B5919202%2B5579675%2B5321017%29%3A4%29

Powyżej ROE Kwartalne niebieską linią i ROE Roczne pomarańczową linią na Trading View. Jak widzicie wynik lekko niższy od moich obliczeń i Squabera. Ja mam 10,85%, a tutaj podają 10,68%. Ale to niestety standard wynikający z podstawionych wartości do Kapitału Własnego. W linku do poniższego cytatu dokładny opis problemu.

Oceniający Echo Investment SA mieliby prawdziwy problem, gdyby jednocześnie
otrzymali wyniki analiz przeprowadzone przez różnych biegłych. Czy wnioski te można
uogólnić?
Rozstęp między wynikami uzyskiwanymi przy pomocy różnych metod jest zjawiskiem
typowym. W badaniu uzyskano 99 obserwacji, w których wskaźnik ROE dla tego samego
roku mógł zostać obliczony na cztery sposoby. Średni rozstęp wynosił 6,3 p.p., a mediana
3 p.p.

Wpływ różnic w formułach obliczeniowych ROE
na ocenę rentowności przedsiębiorstw
Bartłomiej Cegłowski
Cały artykuł: https://wnus.edu.pl/frfu/file/article/download/11536.pdf

Zauważcie w samej tej końcówce: “W badaniu uzyskano 99 obserwacji, w których wskaźnik ROE dla tego samego roku mógł zostać obliczony na cztery sposoby. Średni rozstęp wynosił 6,3 p.p., a mediana 3 p.p.“. Fanatycy analizy fundamentalnej o takich problemach ciiiszaa 😉 A teraz zróbcie numer 6% w górę z 20 wskaźnikami i słabą spółkę wyprowadzi się w statystykach na przeciętną. Kreatywny księgowy może się wykazać!

Interpretacja ROE

W teorii im wyższe ROE tym lepiej, ale w rzeczywistości nie jest tak łatwo. Najpierw należy zobaczyć ile wynosi on dla danej Spółki w porównaniu z jej sektorem. Przykładowo spółka technologiczna powinna mieć lekko wyższe ROE od średniej w indeksie, a spółka bankowa zbliżone do niej. Najlepiej, żeby oczywiście była większa od średniej dla swojego sektora, albo przynajmniej podobna.

Również spółki wzrostowe mają wyższe ROE od spółek typu wartość, ponieważ prowadzą agresywniejszą strategię rozwoju i mają mniejszy kapitał własny. Poniżej krótkie tłumaczenie podstaw, ale pamiętajcie, że “Wzrost i wartość są częścią tego samego równania!” jak to Warren Buffet tłumaczył. Zatem im bardziej zaawansowana spółka wzrostowa jak Apple (im dłużej działa i ma więcej $) tym bardziej przechodzi w stronę wartości by w końcu znaleźć równowagę między wzrostem, a wartością. Co widać chociażby po rozpoczęciu wypłat dywidend.

Skrajnie duże ROE to zagrożenie, ponieważ może wynikać z:

• dużego zadłużenia,
• olbrzymich wahań (niespójności) zysków – tutaj chodzi o brak powtarzalności wyników, czyli można się ubrać w złe akcje na lata ze złą strategią inwestycyjną,
• agresywnej taktyki spółki generowania jak największych zysków pomijając rozwój (brak zakupu nowych maszyn, badań itd.) i zbyt mocno tnąc koszty stałe.

Ujemny wskaźnik Rentowności Kapitału Własnego to z największym prawdopodobieństwem po prostu oznaka generowania strat przez Spółkę w danym okresie. W rzadkich przypadkach ujemny ROE może wynikać z programu wykupu akcji własnych oraz z doskonałego zarządzania, ale jest to mniej prawdopodobne. Pamiętajcie, że spółka z ujemnym ROE nie może porównywana z innymi akcjami giełdowymi o dodatnich wskaźnikach ROE.

Oczywiście jak sama nazwa wskaźnika mówi nam on o rentowności z kapitału własnego. Gdy mamy ujemny kapitał własny (czyli nie ma go wcale) wtedy nie ma sensu liczyć żadnego ROE!

Podsumowując pamiętajcie by porównywać wskaźnik Rentowności Kapitału Własnego do innych spółek w danym sektorze i całego indeksu! Szukajcie również jego wartości w przeszłości patrząc jak się zachowywał w stosunku do zmian kursu. Najlepiej by lekko rósł, ale tak jak na giełdzie, on również prędzej, czy później będzie miał spadki przed kolejnymi wzrostami. Najważniejsze by jego wzrosty/spadki były płynnie synchronizowane z zachowaniem cen akcji. Jeżeli zobaczycie jego duże wzrosty lub spadki to popatrzcie na komunikaty giełdowe, co je spowodowało.

Wpis zostanie zaktualizowany jak dodam informacje o ROA. Jeśli macie jakieś pytania, albo sami dodatkowe informacje o ROE zachęcam do napisania komentarza.
Pozdrawiam!